NVDE-voorzitter Olof van der Gaag: “De energietransitie moet ook gewone mensen, met een krappe beurs, echt wat moois te bieden hebben. Er zijn best veel regelingen om woningen te verbeteren, maar die zijn versnipperd en ingewikkeld. We stellen voor Rijksgeld te besteden aan een ruimhartige regeling voor de grootschalige aanpak van woningverbetering, te beginnen in buurten met de meeste energiearmoede. Zo wordt de energierekening weer veilig.” Gemeenten kunnen met bewoners en marktpartijen consortia vormen om buurten aan te pakken. Dat zou kunnen door huizen verregaand te isoleren, of door ze helemaal aardgasvrij te maken.

Grootschalige en voorspelbare uitrol van woningverbetering stelt netbeheerders beter in staat om veel planmatiger te werken bij het versterken van netten. Dat is hard nodig om netcongestie tegen te gaan. Het vergoot ook de kans op de realisatie van collectieve warmtenetten. Die zijn dikwijls efficiënter dan de optelsom van individuele oplossingen én ontzien het zo zwaar belaste stroomnet. Gezien de schaarste aan vakmensen is het cruciaal om met minder mensen meer huizen te verduurzamen en dus efficiënter te werken.

Michiel Kirch, directeur TKI Urban Energy en partner in het versnellingsprogramma Verbouwstromen: “Om de verduurzaming van woningen in grote aantallen te versnellen, moeten zogenaamde verbouwstromen op gang worden gebracht. Om de grote verbouwing van Nederland te realiseren is intensieve, langjarige samenwerking tussen woningeigenaren en bedrijven nodig. Dit leidt namelijk tot efficiëntere processen, kostenverlaging en het vrijspelen van arbeidscapaciteit. Product- en procesinnovatie zal hierin een sleutelrol spelen. Nieuwe technologieën die op een slimme manier worden toegepast zullen bijdragen aan die grote schaal.”

Parallel met windenergie op zee

Van der Gaag trekt de parallel met de doorbraak rond windenergie op zee: “Iedereen wilde tien jaar geleden windenergie op zee. Maar het was nog duur. En bedrijven aarzelden om te investeren. Doordat de overheid een voorspelbare, planmatige uitrol van wind op zee beloofde en de bureaucratie op zich nam, durfden bedrijven de sprong te wagen en gingen de kosten snel omlaag. Zo’n aanpak zouden we ook graag zien rond woningverbetering. Want pas als de markt een grote en stabiele vraag ziet, wordt er geïnvesteerd in de grootschalige aanpak van woningverbetering die we nodig hebben”.

Uitkomsten onderzoek

• Het Ecorys-onderzoek brengt de kosten en baten van verschillende investeringsscenario’s in beeld. Voor een bedrag van 11,2 miljard (de laatste schatting van het kabinet voor de kosten van het energieplafond) kunnen ruim 1.129.000 woningen aardgasvrij gemaakt worden, waarvan 126.000 woningen van mensen in energiearmoede. Daarbij is uitgegaan van een eigen bijdrage van vijftig procent door woningeigenaren die niet in energiearmoede leven. De financiële baten van dat scenario (in termen van lagere energierekeningen) zijn 1,3 miljard per jaar, de CO₂-reductie is 2,1 megaton per jaar. Als de overheid alle investeringskosten zou dragen, ook voor eigenaren zonder energiearmoede, dan kunnen er 639.000 woningen aardgasvrij worden gemaakt.
• Ecorys rekende ook uit hoeveel woningen aangepakt zouden worden als deze niet helemaal aardgasvrij worden gemaakt, maar wel stevig geïsoleerd. Met het bedrag dat dit jaar aan het energieplafond is besteed, kunnen 1.562.000 woningen een grote stap maken richting aardgasvrij. Dit scheelt huishoudens gemiddeld €430 per jaar, de CO₂-reductie is 0,9 megaton per jaar.
• Ecorys gaat er in een voorzichtige aanname vanuit dat deze grootschalige, planmatige uitrol leidt tot twintig procent kostenreductie. Zo kunnen er met hetzelfde geld meer huizen worden verduurzaamd. Dit is cruciaal gezien oa de tekorten aan vakmensen. Met een budget van 11,2 miljard euro kunnen er 223.000 extra woningen aardgasvrij gemaakt worden gemaakt of 325.000 extra woningen goed worden geïsoleerd.