Wat kan Verbouwstromen betekenen voor gemeenten? 
‘Je ziet nu een enorme versnippering in de aanpak van de energietransitie. Huiseigenaren weten niet goed waar ze moeten beginnen met het verduurzamen van hun huis. Vaak laten ze iemand langskomen om een berekening te maken, terwijl hun buurman met eenzelfde huis een jaar later een andere partij uitnodigt. Daarnaast zijn aanpakken om bewoners hierin te ontzorgen vaak op kleine schaal in eenmalige projecten georganiseerd. Zo worden steeds opnieuw dezelfde inzichten opgedaan, zonder dat die worden gedeeld of dat daarop wordt voortgebouwd. Op deze manier gaat de transitie veel te langzaam.

En juist die inzichten zijn essentieel, want er bestaat nog geen aanpak waarmee de doelstellingen voor 2050 in zicht komen. We moeten doorlopend en op grote schaal leren en verbeteren, op basis van de kennis die we opdoen over bewoners en woningen. Verbouwstromen ondersteunt gemeenten daarom met het inrichten van een leer- en verbeterproces in een meerjarige regiobrede samenwerking en verduurzamingsaanpak, waarbij we gaan voor maximale impact met de beschikbare middelen. Dus efficiëntie in budgetten, zodat zoveel mogelijk ten goede komt aan de bewoners. Voor gemeenten is juist dit onderdeel van onze aanpak belangrijk. Hierbij is aandacht is voor het feit dat er veel verschillende soorten bewoners zijn. Daarom zijn meerdere aanpakken, van verschillende schaalgrootte naast elkaar nodig.

Omdat wij onpartijdig en onafhankelijk zijn is het voor ons eenvoudig om de schakel te zijn tussen de verschillende partijen die hiervoor nodig zijn. Wij ontwikkelen de aanpak dan ook in doorlopende dialoog.’ 

Wat is een verbouwstroom? Kun je hier concrete voorbeelden van geven? 
‘Een verbouwstroom is een serie van renovaties met een gestandaardiseerde aanpak in proces en techniek. Het gaat dus om omvangrijke trajecten, die de energietransitie sneller moeten laten verlopen, ingepast in de lokale context. Zo krijgt de bewoner een concreet aanbod richting een aardgasvrije woning, waarbij zij alleen maar hoeft te kiezen wat past bij de eigen woonwensen en budget. Zij is daarbij zeker van een comfortabele en duurzame woning en een kwalitatieve uitvoering. We weten inmiddels dat iedere extra keuze en onzekerheid een mogelijk afhaakmoment is. Hier spelen we op deze manier op in. De uitvoerende partij kan met deze aanpak meer snelheid maken, omdat niet elke keer iets nieuws hoeft te worden bedacht.

Sommige bewoners doen dit graag zelf of in een lokaal collectief, anderen doen het liever helemaal zelf of juist met een standaardaanbod. We moeten in al deze verschillende behoeftes voorzien, om sneller te verduurzamen en het doel van 2050 te behalen. De tijd tikt sneller dan je denkt.’

Het klinkt allemaal logisch en noodzakelijk, maar grootschalige projecten komen vaak niet eenvoudig van de grond. Hoe staat het met het animo binnen de gemeenten? 
Het programma Verbouwstromen bestaat pas anderhalf jaar, maar we merken dat erg positief wordt gereageerd op de samenwerkingstrajecten. Zowel vanuit de gemeenten als vanuit de markt. Ook de lokale initiatieven die wij gesproken hebben zijn enthousiast, omdat zij ook zien dat we als samenleving alle mogelijkheden nodig hebben voor de versnelling. Waar ze willen, kunnen zij bovendien een rol krijgen.

We hebben een tijdje geleden een oproep gedaan aan de regio’s om te gaan samenwerken in een gemeente-overstijgend traject. Dertien regio’s hebben zich toen gemeld. Binnen vijf maanden hebben we met de Provincie Utrecht voor elkaar gekregen dat twaalf Utrechtse gemeenten een gezamenlijke aanbesteding hebben gedaan voor een meerjarig verduurzamingsprogramma.  
Besef dat anders twaalf gemeenten een eigen project hadden opgezet. De overheidsbudgetten worden bij een samenwerking veel efficiënter besteed en het leren en verbeteren gaat sneller en collectief.

Hebben andere regio’s en gemeenten hier ook iets aan? 
‘Het hele idee is dat de verbouwstromen opschaalbaar zijn. Ze kunnen dus ook worden uitgerold over andere regio’s. We hebben ontzettend veel geleerd en ontwikkeld in Utrecht, waar andere regio's weer hun voordeel mee kunnen doen. Van subsidieregelingen tot samenwerkingsovereenkomsten. Hoe meer regio's op deze manier gaan samenwerken hoe meer kennis en ervaring we kunnen uitwisselen. Als land komen we zo uiteindelijk tot de beste aanpakken, die passen bij bewoners en hun woningen.

Hoe gaan jullie concreet aan de slag met geïnteresseerde regio’s? 
‘We beginnen met twee sessies, waarbij we zo snel mogelijk duidelijk willen hebben wat er concreet nodig is om bewoners te helpen met het isoleren van hun huizen. Ook kijken we naar wat de samenwerking oplevert: wat kan regionaal en wat moet lokaal? Hoeveel huizen kunnen er bijvoorbeeld geïsoleerd worden als we budgetten van verschillende gemeenten bij elkaar voegen? Daarin leggen we nadrukkelijk de verbinding met wat er al lokaal speelt. Denk daarbij aan bewonersinitiatieven en lokale energiecoöperaties.

Met de gemeenten die na deze sessies willen doorgaan, houden we workshops waarin we de uitvraag concreet maken en waarmee we marktpartijen benaderen. Dat zijn de ontzorgingspartijen die bewoners helpen tijdens het verduurzamen van hun huizen.

Verbouwstromen is een samenwerking van De Bouwcampus, Stroomversnelling, TKI Bouw en Techniek en TKI Urban Energy. Jijzelf werkt voor die laatste organisatie. Hoe zijn deze partijen bij elkaar gekomen en wat is jouw inbreng vanuit TKI Urban Energy? 
‘Het programma is opgezet op initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken om het verduurzamen van woningen sneller te laten verlopen. De vier partijen zijn non-profits uit de bouw- en energiesector, die gericht zijn op systeemveranderingen. We brengen allemaal onze eigen expertise en netwerk mee. Ik werk zelf inderdaad voor TKI Urban Energy, dat innovaties in de energietransitie in de gebouwde omgeving aanjaagt, maar zich ook inzet om deze opschaalbaar te maken. Waarbij innovatieve processen op het gebied van samenwerken en aanbesteden horen.’

Tenslotte, wat is jouw persoonlijke drijfveer om dit werk te doen? 
‘Je hebt mensen die wegkijken, je hebt mensen die ergens iets van vinden en je hebt mensen die ergens iets aan doen. Ik doe mijn best om in die laatste groep te blijven, zeker als het op duurzaamheid aankomt. Al tijdens mijn studie Bouwkunde heb ik er bewust voor gekozen om me te richten op het renoveren van bestaande bouw, omdat hier de grootste verduurzamingsopgave ligt. De missie van Verbouwstromen – versnellen en opschalen van de woningverduurzaming - is ook mijn persoonlijke missie. Ik haal energie uit het verschil dat we maken.’