‘Het is een behoorlijke puzzel,’ vertelt projectleider Linda de Rooij van Braam-Minnesma over de renovaties die de aannemer in de Amsterdamse Van der Pekbuurt uitvoert voor Ymere. ‘Ten eerste zijn de huizen erg klein – de woningen op de begane grond zijn ongeveer 40 vierkante meter – en isolatie maakt ze nóg kleiner. De woningen hebben te maken met een beschermd stadsgezicht, dus je mag meestal niet uitbouwen. En de indelingen aan de binnenkant zijn verouderd.’ 

WAT WAS DE SITUATIE TOEN JULLIE BEGONNEN?

Linda de Rooij: ‘Ymere zei: er moeten 1100 woningen met slechte energielabels worden aangepakt. Daarnaast moeten de woningen worden voorbereid op aansluiting op een alternatieve warmtebron. Het plan dat er lag was: casco slopen aan de binnenkant, met alleen behoud van verdiepingsvloeren en sommige trappen. Aan de buitenkant de dakpannen eraf, nieuwe dakpannen, nieuwe kozijnen, gevelmetselwerk herstellen en de tuinen leeg, die worden opnieuw gedaan. Dus eigenlijk pak je daarmee het complete plaatje. Nieuwe indelingen, badkamer, keuken, toilet, installaties, vloeren. Dat was waar wij stonden. Er was een grove tijdsplanning. En Ymere gaf toen aan dat ze graag wilden versnellen.’ 

WAT DROEG VERBOUWSTROMEN BIJ AAN HET PROJECT

‘Zij gaven eerst een presentatie: waar kun je allemaal aan denken, wat hebben ze bij andere projecten gedaan, wat zijn referenties? Toen bekeken we samen ons project en gingen we nadenken: zijn er out-of-the-box ideeën die wij als aannemer en Ymere nog niet zagen om dit beter, sneller en goedkoper aan te pakken? Daar kwam toen al snel veel boven.’ 

KUN JE VOORBEELDEN GEVEN?

‘Een van de dingen waarover het veel ging, zijn de ventilatiesystemen. We zaten aanvankelijk op het spoor van balansventilatie. Maar om de unit voor balansventilatie kwijt te kunnen, moet je van de 40 vierkante meter er alweer één opofferen. Ook moet je pijpen naar elke kamer aanleggen, waardoor de plafonds lager worden. Daarvan is toen gezegd: de voordelen wegen niet op tegen de nadelen. We kozen toen voor mechanische afvoer met natuurlijke toevoer. Iets anders waar we op kwamen is een verbeterd afgiftesysteem, namelijk vloerverwarming. Daarmee win je kwaliteit en ruimte: in deze woningen een groot voordeel.’ 

GAAT HET ALLEMAAL VAN EEN LEIEN DAKJE?

‘Je komt ook wel problemen tegen hoor. Het is natuurlijk een renovatieproject, dat maakt het moeilijker om alles te prefabriceren en op maat te maken. Je komt gewoon tegen dat er dingen scheef staan of net even anders dan gedacht. Alles 100 procent van te voren uitdenken is moeilijk.’ 

HOE VER ZIJN JULLIE NU?

‘Vorig jaar deden we een startblokje van acht woningen, en begin dit jaar startten we met de eerste honderd woningen. Dat gaat goed, de uitvoering loopt voorspoedig. We hebben hier nog geen dingen doorgevoerd van Verbouwstromen, dat begint bij de fase volgend jaar. Dan gaan we de vloerverwarming op de begane grond toepassen en dergelijke.’ 

HOE VIND JE DE SAMENWERKING MET VERBOUWSTROMEN?

‘Die is heel constructief. We hebben natuurlijk zelf ook gekeken naar mogelijkheden, maar wij lopen vast op bepaalde punten. Het fijne van Verbouwstromen is dat zij altijd blijven kijken van: oké, hoe kunnen we nu verder? Bij een blokje deden wij een test met prefab wandelementen, een PIR-plaat met een gipsplaat erop. We kwamen erachter dat je daar heel moeilijk installaties in kunt verwerken. Ander probleem: de wanden waren scheef, en die platen zijn vast en star. Dus daar zaten wat problemen waar we niet helemaal uit kwamen. Dus toen keken we samen naar verschillende opties. Naar een ander type systeem of het toepassen van achterhout achter de keukenkastjes.’

WELKE LESSEN ZOU JE ANDERE CORPORATIES EN AANNEMERS WILLEN MEEGEVEN?

‘Om altijd te blijven kijken naar wat wél mogelijk is. Vaak worden dingen afgeschoten omdat het te duur is, of omdat ze zeggen: zo hebben we het nooit gedaan. In dit project hebben we echt veel lopen sparren met zijn allen. Steeds bedacht: wat kunnen we nog doen, wat hebben we gehoord, wat is er wél mogelijk? En zo kwamen we steeds een stapje verder om alle mogelijkheden te benutten. Mijn meest praktische tip: neem de tijd voor dat gesprek met elkaar.’